Dos Kelbl

Ojfn forel ligt a kelbl,
ligt gebundn mit a schtrik,
hojch in himl flit a fojgl,
flit un drejt sich hin un ts'rik.
Het kalfje

Op een wagen ligt een kalfje,
vastgebonden met een touw.
Hoog daarboven vliegt een vogel,
zwiert en danst in ’t hemelsblauw.

Refrain
Lacht der wind in kom,
lacht un lacht un lacht,
lacht er op a tog, a gantsn,
un a halbe nacht.
donaj, donaj, donaj, donaj
donaj, donaj, donaj-doj...

Refrein
Lacht de wind in ’t koren
lacht en lacht en lacht,
lacht zolang de zon blijft schijnen
en de halve nacht,
donaj, donaj, donaj, donaj
donaj, donaj, donaj-doj...

Schrejt dos kelbl, sogt der pojer,
wer-ssche hejst dich sajn a kalb?
Wolst gekent doch sajn a fojgl,
wolst gekent doch sajn a schwalb.

Refr.

Blèèrt het kalfje, zegt de voerman
“Waarom ben je ’n kalf zo klein ?
'n vogel had je kunnen wezen,
'n zwaluw had je kunnen zijn.”

Refr.

Bidne kelblech tut men bindn,
un men schlept sej un men schlecht.
Wer's hot fligl, flit arojf tsu,
is bej kejnem nischt kejn knecht.

Refr.

Brave kalfjes worden gebonden
op de slachtbank neergelegd.
Wie kan vliegen met zijn vleugels
is van niemand nooit geen knecht.

Refr.
Hertaling Philip van Rijthoven


In het Jiddische origineel is elk woord raak; metrum en rijm zijn perfect, ik heb mijn best gedaan dat te benaderen.
Deze 2 uitvoeringen vind ik het mooist:
Dos Kelbl Youtube van Zupfgeigenhansel Wiki. Prachtig! Verbazingwekkend, een Duits folk-duo.
In 1983 toen Sabrina me deze plaat met aangrijpende liedjes voor het eerst liet horen, dacht ik dat de zangers werkelijk overlevenden van de Holocaust waren.
Later bleek: dat waren ze inderdaad, met dien verstande dat ze zelf ras -genoten (maar beslist geen partijgenoten!) waren van de daders. Op de hoes een karikatuur van een Jood, van Marc Chagall Wiki.
Dat Joden aan zelfspot doen, Ok, maar Duitsers die zo'n karikatuur op hun plaat zetten: Gotspe!
Natuurlijk was er ook de kift encyclo.nl dat Duitsers geld verdienden met Jiddische muziek.
Meer over de plaat: Dries Delrue op newfolksounds.nl.
Het klinkt echt als jiddisch, dat bleek toen ik een "echt Jiddische" versie hoorde:
Donna donna (Dus kelbl) - Aviva Semadar Youtube

Het lied werd in New York geschreven in 1940/1941. Nota bene. De holocaust was net begonnen.
Voor Engelse vertalingen en meer informatie: Dos Kelbl - Donna Donna en.Wiki
Een Duitse vertaling staat op hagalil.com

Ik heb het lied in 1960/1970 leren kennen in de Engelse versie YouTube van Joan Baez, Wiki
en ik vond het prachtig.
Maar de aangrijpende inhoud is toen niet tot mij doorgedrongen, jong als ik was en/of omdat mijn Engels niet toereikend was. De schurende inhoud hoorde ik niet, dat kwam ook doordat ze het zo mooi en zo lief zong.



     Reageren