We moeten ingrijpen.
In het centrum van onze wereldeconomie staan “de financiële markten”, dat wil zeggen: de beurzen, de beleggers, de beursfondsen. Hier koopt en verkoopt men aandelen, het (gedeeltelijke) eigendom van alles wat met geld te koop is.
De beurs is het hart van onze economie. Ons hart pompt het bloed rond, de beurs pompt het geld, het kapitaal rond.
Dat hart is doodziek. Er zijn bypasses nodig, openhartoperaties, cholesterolverlagers, verzin zelf nog maar wat andere beeldspraak.
Hieronder mijn kijk op het probleem. In Economiese hartoperaties probeer ik mogelijkheden voor oplossingen op een rijtje te zetten.
De beurskoersen worden bepaald door jonge mannen achter terminals die voor hun baas - bonafide of malafide beleggers - een zo gunstig mogelijk resultaat proberen te behalen, door slimmer te gokken dan hun concurrenten. Het is het wereld-casino. Elke belegger kijkt alleen naar mogelijkheden om zoveel mogelijk winst te behalen. Alle beleggers, ook bijvoorbleed de pensioenfondsen, zoeken het hoogste rendement. Dat is een bron van ellende, daarom moeten we de beleggers in toom houden.
De banken moeten ook aan banden gelegd worden, niet alleen vanwege de bandeloosheid aan de top maar vooral omdat de banken een deel zijn van het hart, een kamer of een boezem, whatever.
- Het geld wordt door de speculanten onder landen als Griekenland, Spanje, Portugal, Italië weggezogen als zand onder een dijk. Telkens is er een volgend land het zwakste jongetje van de klas en dan is dat land aan de beurt om snel het belegde geld uit weg te zuigen. Regeringen, de EU, centrale banken proberen de zaak steeds weer in evenwicht te brengen, vergeefs, want ze zijn volkomen afhankelijk van de financiële markten, die er juist bij gebaat zijn het evenwicht te verstoren, het geld te laten schuiven, zodat er nieuwe mogelijkheden komen om er profijt uit te halen.
Als de bestuurders en regeringsleiders in het weekend een beslissing nemen op het financiële vlak, moeten ze op maandag altijd in spanning afwachten "hoe de beurs zal reageren."
In de concurrentie-strijd zijn er natuurlijk altijd winnaars en verliezers. De winnaars proberen zo veel mogelijk van de verliezers (mensen, bedrijven, landen) te profiteren, regeringen en andere instellingen “voor het algemeen belang” proberen de schade zoveel mogelijk te beperken, maar ze roeien altijd tegen de stroom in.
- In de Eurogroep Wiki van de EU in Brussel is de invloed van beurs en banken enorm, en Nederland is vaak een loopjongen van de multinationals, Sluiprouite Brussel van Lise Witteman (heb ik zelf niet gelezen).
Jeroen Dijsselbloem Wiki van de PvdA heeft als voormalig voorzitter van die club, en prominent lid van de Trojka Wiki tijdens het Griekse drama Wiki (Risico voor buitenlandse beleggers!) bergen smeltende boter op zijn hoofd. Ik heb niet de indruk dat zijn standpunten intussen veel veranderd zijn. Over Wobke Hoekstra wil ik het verder niet hebben.
- De beurs vergroot de kloof tussen arm en rijk. Ook de kloof tussen arme en rijke landen. Het is een van de belangrijkste oorzaken van de drang van immigratie naar West-Europa en de USA.
- Het ongefundeerd opblazen, de koers omhoog jagen van ondernemingen die vervolgens in elkaar klappen, zorgt voor kapitaalvernietiging en ontreddering bij de ontslagen werknemers en hun gezinnen.
- Er gaat nog meer mis: Karlijn Kuijpers Investico en de andere auteurs van de "De schuldengletsjer" De Groene Amsterdammer 2019-12-11 analyseren hoe het nu fout gaat.
- De wapenproductie wordt door het winstmechanisme opgedreven. Wapens worden overal te koop aangeboden, wapenproducenten stimuleren het gebruik, om zoveel mogelijk voordeel te halen uit de oorlogen. Veel conflicten in veel landen zouden met minder wapens uitgevochten worden, als we de markteconomie zouden beteugelen.
- De vrijemarkteconomie bevordert het ontstaan en bloeien van drugskartels.
- Voor de farmaceutiese industrie tellen de belangen van de investeerders zwaarder dan de wereldgezondheid.
- Reclame, te pas en te onpas : bedrijven geven enorme bedragen uit om ons te verleiden nog méér te kopen.
Ze moedigen onze hebzucht aan.
Ze willen dat we hún product kopen en niet dat van hun concurrent, ze liegen daarbij dat het een lieve lust is (zelf geniet ik niet van die lust). Dit gaat ten koste van duidelijke productinformatie.
En al die irritante reclame moeten wij ook nog zelf betalen.
- Door dat alles ontstaat er grote sociale onrust (Occupy Wiki, Blockupy en.Wiki), onvrede over allerlei kwalijke gevolgen van dit systeem.
Dit is een beetje een vals argument: die onrust wakker ik nu zelf aan.
(ha, ha, ha, haa, Wiki 9e het kapitalisme schudt op zijn grondvesten door wat ik schrijf op deze site)
- De beurs heeft 0 interesse voor het milieu. Behalve als er geld mee verdient kan worden. Multinationals gaan voor duurzaamheid zolang de beurs het goedvindt. Als de aandeelhouders hun geld uit het bedrijf halen is het gedaan met hun mooie plannen.
"We kunnen niet ingrijpen, want :"
- De mens is van nature hebberig.
+ Nee hoor.
Voor jezelf zorgen is een drijfveer in de hele natuur en dat is prima.
Als die drijfveer ongezonde proporties aanneemt of zelfs zowat de enige drijfveer wordt, dan heet dat hebberigheid.
De beurs is geïnstitutionaliseerde hebberigheid en dat werkt door in de hele maatschappij. Ondeugden aanmoedigen is echt dom en slecht. Net als de andere ondeugden is hebberigheid niet uit te roeien, maar wel in te perken. In plaats van die gulzigheid steeds weer te prikkelen.
Net als gulzigheid zit matigheid óók in onze natuur. We kunnen die matigheid propageren en stimuleren.
- We hebben het met zijn allen zo afgesproken.
+ Klopt.
Maar alle contracten kunnen opengebroken worden, als daartoe de noodzaak is vanwege een zwaarder wegend belang.
Daarna maken we nieuwe afspraken. Afspraken van mensen kunnen door mensen worden gewijzigd.
- Het is zo gegroeid, het kan niet anders. De economie is een van God gegeven systeem of het is door de natuurlijke ontwikkelingen van de evolutie zo gegroeid.
+ Er zijn tal van voorbeelden waaruit blijkt dat de mens ook, en met succes, kan ingrijpen in natuurlijke processen:
de gezondheidszorg (we laten ziektes niet op hun beloop), dijken keren het water, met huizen en kleren trotseren we het klimaat, we hebben sociale structuren ontwikkeld, die fundamenteel verschillen van de "natuurlijke" samenlevingen van onze verre voorouders.
Ook op economies vlak blijkt dat mogelijk:
de sociaal-democratie heeft al veel van de negatieve kanten van de marktmechanismes weten bij te sturen, al is dat alleen nog maar op landelijk nivo, bijvoorbeeld in Nederland. Waarom zou dat op wereldschaal niet kunnen?
- Dit systeem levert steeds een nieuw evenwicht op, dat proces moet je niet verstoren. Er zitten weliswaar negatieve kanten aan, bedrijven en mensen kunnen er inderdaad aan onderdoor gaan, maar als je ingrijpt verstoor je dit zelfregulerende systeem en dat is nog veel erger.
+ Ingrijpen in het systeem van vraag en aanbod is inderdaad een hachelijke zaak. Maar het "natuurlijke" evenwicht wordt soms zodanig verstoord, dat we het systeem moeten proberen te stabiliseren. Als we dat met overleg en in stapjes doen, kunnen we voorkomen dat we de economie helemáál een puinhoop wordt. Op nationaal en Europees nivo doen we dat al een heel klein beetje, het zal op wereldschaal moeten.
- De farmaceutiese industrie moet winst maken om te kunnen investeren in onderzoek naar nieuwe medicijnen.
+ Nee, het gaat ze voornamelijk om het rendement van hun investeringen, met desastreuse gevolgen voor de wereldgezondheid SOMO. Soms zijn het zelfs regelrechte oplichters en het toezicht bijvoorbeeld door de IJG is volstrekt ontoereikend DeGroene. Nationeel en internationaal moeten ook de farmaceuten aan banden worden gelegd. De WHO heeft daarvoor bij lange na niet voldoende macht.
Joris Tieleman en Hessel von Piekartz Volkskrant 2020-04-11 hebben ook ideeën die toch nog zo gek niet zijn, naar aanleiding van de Corona-crisis.
- De miljardairs, Bill Gates Wiki en de zijnen, de internetgiganten, zullen hun rijkdom en hun macht niet afstaan. Hun invloed is zo sterk, het is niet mogelijk die macht te breken.
+ Dat zullen we dan nog wel eens zien! Natuurlijk zal het niet zonder slag of stoot gaan.
Occupy Wiki - Blockupy Wiki - ATTAC zijn al bezig.
Als we luisteren naar Piketty, van Bavel, Evgeny Morozov de Correspondent 2019-10-23, Vincent Icke DWDD 23-10-2019 (met name 19:08-19:25), weten we in elk geval welke kant we opmoeten. We moeten proberen alle kiezers hiervan te overtuigen door onze mening te laten horen,
desnoods zelfs op verjaardagsfeestjes.
- Het alternatief voor het kapitalisme is anarchie of communisme.
+ Ach kom, er zijn heel veel mogelijkheden om bepaalde onderdelen van het huidige systeem te veranderen, zonder in die uitersten terecht te komen.
In Economiese hartoperaties noem ik wat mogelijkheden om het systeem aan te passen "hapje voor hapje", zoals Karl Popper dat voorstaat.
- De beurs en de aandelenhandel zijn wereldwijd, maar er is geen wereldregering.
+ Tja, "dat is wel een dingetje". En er is nog geen mondiale partij ...
- Het milieu, de opwarming van de aarde, dat heeft nu prioriteit.
+ Ja, dat milieu, het gepraat erover verstopt mijn oren en het is prioriteit nummer 1, maar één ding hoor ik te weinig: de aandeelhouders jagen de bedrijven op om steeds meer te produceren, het grote geld brengt alles in onbalans. (Klaas van Egmond Volkskrant 2019-12-27 legt het veel beter uit.) Ook bij de boeren.
Zelfs "Het is goed voor het milieu" wordt gecorrumpeerd om winst te maken: "Als je groen wilt zijn, moet je ons product kopen."
We moeten samen met Lennon dromen, Dylan en Boudewijn zongen het al: Er komen andere tijden. Er veranderde echt veel in de 60er, 70er jaren van de vorige eeuw (even afgezien van onze dwaze illuzies).
Ook in de jaren '20 van deze eeuw is er veel aan het veranderen.
Biermann zong: we zullen er ons wel een beetje tegenaan moeten bemoeien, vanzelf zal het niet gaan.
Leg de beurs en de banken aan banden