Toen ik net begonnen was met mijn studie Nederlandse Taal- en Letterkunde in Nijmegen,
vertelde onze vádder me het volgende verhaal:

D'r kwam 's ne student bè ons, van de universiteit, æn die moes onderzuuke hoe dæ 't wæær'k gedán worde bè de boere. æn ze hán gezeejt dættie zæll'f meej moes gán werke, um kræk te wete hoe dæ dæ ging op 'n boerderεεj.
, zeej onze vádder, toen docht ik bè m'n eige, wa zal 'k 'm 's laote doen ?
Ik docht, ik zal 'm mær 's mééj goed án de gang zette. Ik liet 'm 'n væærekeskooi öt doen, æn dieje student ging án de gang.

Toen 'k nao 'n half uurke trugkwam, zeej onze vádder, ston-ie te zwêête læk 'n pærd æn hij zat álling onder de stront. De steel van de riek æn de handvatte van de kreuge waren ôk hullemal vööl. æn de pad na de mææshoop lag vol mee strooj æn mææs.
Mær de væærekeskooi wás zó z'n trööwste zööver, dus ik haj'm toch mær 'n bietje bestöt.
Ge hèt goewd vôrt gedán, zeej 'k, vur iemes die zôwiet nog nojt gedán hi.

Mær nou hæb 'k 'n hændiger k'rwaaike. Kik, deezen hôôp ærpel moette in mande doewn, de grôôte in dees mand, de klææn hier æn die dôr tussenin zitten die moeten in de middeste mand.

Toen 'k nao 'n half uurke wir trugkwam, zeej onze vádder, haj in iederse mand nog mær 'n pòr ærpel ligge. Hij viet wir n'n ærpel van d'n hôôp æn die heil-ie neffe n'n ærpel öt de middeste mand, hij kêêk 'r na meej hul z'n verstand, æn toen hiel-ie 'm neffe inne van de rechse mand. Toen deej diejen ærpel van de middeste mand in de rechse mand en diejen ærpel diej van den hôôp gevat haj, leej in de middeste. æn toen viet-ie de volgenden ærpel van d'n hôôp...

Er kwam eens een student van de universiteit bij ons en die moest een onderzoek doen naar de werkomstandigheden op agrariese bedrijven, met participerende observatie.

Ja, zei mijn vader, toen dacht ik bij mezelf, wat zal ik hem eens laten doen ?
Ik dacht, ik zal hem maar meteen stevig aan het werk zetten. Ik liet hem een varkenshok uitmesten.
En die student begon te werken.

Toen ik na een half uurtje terugkwam, zei mijn vader, stond hij te zweten als een paard en hij zat helemaal onder de stront. De steel van de riek en de handvatten van de kruiwagen waren ook helemaal vuil. En het pad naar de mesthoop lag vol met stro en mest.
Maar het varkenshok was min of meer schoon, dus ik heb hem toen toch maar een complimentje gegeven.
Je hebt goed doorgewerkt, zei ik, voor iemand die zo iets nog nooit gedaan heeft.

Maar nu heb ik een makkelijker karweitje. Kijk, deze hoop aardappels moet je in manden doen, de grote in deze mand, de kleine hier en die daar tussenin zitten die moeten in de middelste mand.

Toen ik na een half uurtje weer terugkwam, zei mijn vader, had hij in iedere mand nog maar een paar aardappels liggen. Hij pakte een aardappel van de hoop, hield die naast een aardappel van de middelste mand, keek er heel aandachtig naar en vervolgens hield hij hem naast een aardappel uit de mand rechts. Toen deed hij de aardappel uit de middelste mand in de rechtse en de aardappel die hij van de hoop gepakt had, legde hij in de middelste.
Daarna pakte hij de volgende aardappel van de hoop...

Voor de uitspraak zie Het kempenlands dialect van Casteren

De moraal van het verhaal :
een boer moet alsmaar beslissingen nemen, wat hij moet doen is afhankelijk van
het actuele weer en de weersverwachting,
de gezondheid van zijn vee, de kosten van een bezoek van de veearts en medicijnen,
de prijzen van veevoer en kunstmest,
de te verwachten prijsontwikkeling van slachtvee, van aardappelen en graan,
de kwaliteit van de oogst,
de staat van gereedschap, voertuigen en werktuigen,
de inzetbaarheid van familieleden of andere hulpkrachten,
enzovoort, enzovoort, enzovoort.
Al die factoren moet hij inschatten en tegen elkaar afwegen.
En veel tijd om na te denken over al die beslissingen heeft hij niet.
Hij moet ook nog werken.

Beslissingen nemen is veel moeilijker dan hard werken
                                                                                       en van veel meer belang.

De boeren van tegenwoordig kunnen daarover meepraten!

Vergelijk John Berger, De vrucht van hun arbeid, deel 1, Varken Aarde


ôôme Kees zat meej de ander ômes en tantes na de kænder te kεεke die an't speule ware.
Dæ nou de grutste vleejgels zæn, die kunne strak 't hardste werke, zeej.

Ome Kees zat met de andere ooms en tantes naar de kinderen te kijken die aan het spelen waren.
Wat nu de grootste vlegels (afbeeldingen - woorden.org) zijn, die kunnen later het hardste werken, zei hij.



     Reageren